Το ραιβόκρανο αποτελεί ακούσια σύσπαση των μυών της περιοχής του αυχένα που αναγκάζει το παιδί να κρατάει το κεφάλι ή το λαιμό του σε πλάγια κάμψη ή σε κάποια άλλη αντικανονική θέση.
Διαχωρίζεται σε
- Συγγενές μυϊκό ραιβόκρανο: Είναι συνήθως μονόπλευρη και αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία συγγενούς ραιβόκρανου. Ο όρος συγγενές μυϊκό ραιβόκρανο αναφέρεται συλλογικά σε μια ομάδα διαταραχών που μπορούν να υποδιαιρεθούν σε τρεις ομάδες:
- Ινωμάτωση Colli. ( εναλλακτικά γνωστή ως κακοήθεια της παιδικής ηλικίας ή ψευδοόγκος του στερνοκλειδομαστοειδή μυ ) η οποία αναφέρεται σε ραιβόκρανο με ψηλαφητή μάζα στον στερνοκλειδομαστοειδή μυ
- Μυϊκό ραιβόκρανο, το οποίο αναφέρεται σε βράχυνση του στερνοκλειδομαστοειδή χωρίς κλινικά εμφανή μάζα
- Ραιβόκρανο στάσης στο οποίο δεν υπάρχει ούτε μάζα ούτε βράχυνση στο στερνοκλειδοαστοειδή.
Η μονόπλευρη σύσπαση του στερνοκλειδομαστοειδή αναγκάζει το βρέφος να κρατήσει την κεφαλή σε κλίση προς την πληγείσα πλευρά με ελαφρά στροφή της κεφαλής στην αντίθετη πλευρά. Μπορεί να ανακαλυφθεί μια μάζα στο σώμα του ΣΚΜ. Η μάζα θα αυξηθεί σε μέγεθος για μερικές εβδομάδες, θα σταθεροποιηθεί για 2-3 μήνες, και στη συνέχεια θα σταματήσει μεταξύ 4 και 8 μηνών. Μια καθυστερημένη εκδήλωση του μυϊκού ραιβόκρανου είναι σπάνια αλλά θα πρέπει να συμπεριληφθεί στη διαφορική διάγνωση για ραιβόκρανο στα μεγαλύτερα παιδιά. Παρόλο που η ακριβής αιτία είναι ασαφής, έχουν ενοχοποιηθεί ενδομήτριες κακοήθειες και τραύματα κατά τη γέννηση.
- Το σύνδρομο Klippel-Feil:Η πάθηση αυτή υπάρχει όταν γεννιέται το μωρό. Ο λαιμός του έχει μια κλίση που προκαλείται από ανωμαλία των οστών στο πάνω μέρος της σπονδυλικής στήλης. Τα σημάδια του συνδρόμου αυτού είναι ο κοντός λαιμός, η χαμηλή τριχοφυΐα στο μέτωπο και η περιορισμένη κινητικότητα στο λαιμό.
- Ραιβόκρανο που οφείλεται σε τραυματισμό ή φλεγμονή:Η περίπτωση αυτή παρατηρείται σε παιδιά ηλικίας μέχρι 9 ή 10 ετών. Οι μύες του λαιμού συσπώνται και αναγκάζουν το κεφάλι να κλίνει προς τη μια πλευρά. Είναι παροδικό και καλής προγνώσεως, αν όμως υποτροπιάσει συνιστάται έλεγχος και ιατρική παρακολούθηση.
Η αιτιολογία πρόκλησης του συγγενούς μυϊκού ραιβόκρανου είναι άγνωστη, πιθανοί αιτιολογικοί παράγοντες όμως φαίνεται να είναι η εσφαλμένη ενδομήτρια τοποθέτηση ή και ο τραυματισμός κατά τη διάρκεια του τοκετού. Πιο συγκεκριμένα η συχνότητα εμφάνισης ραιβόκρανου σε υγιή νεογνά είναι πολύ μικρότερη συγκριτικά με τη συχνότητα εμφάνισης
μετά από ένα δύσκολο τοκετό η τοκετό κατά τον οποίο το βρέφος προβάλλει με τα πόδια. Άλλες αιτίες μπορεί να είναι ο τραυματισμός του στερνοκλειδομαστοειδή μυ, με αποτέλεσμα η αιμορραγία μέσα στις μυϊκές ίνες να οδηγεί σε ίνωση, η συγγενής απλασία του ενός στερνοκλειδομαστοειδή, οι κυκλοφορικές διαταραχές και το ενδομήτριο περιβάλλον.
Το επίκτητο ραιβόκρανο έχει πολλές πιθανές αιτίες. Σύμφωνα με τους Corominas και Masrouha (2011) αυτές ενδέχεται να προκύπτουν από οποιαδήποτε διαταραχή των μυών ή των οστών του κρανίου και της σπονδυλικής στήλης, τυχόν ανωμαλίες του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού σε περιοχές που σχετίζονται με το κεφάλι και τη στάση του λαιμού, ή οποιαδήποτε οφθαλμική διαταραχή που παράγει διπλωπία. Τέλος, τραυματισμοί των μαλακών ιστών του στερνοκλειδομαστοειδή μυ με αποτέλεσμα αιμάτωμα εντός του μυός ή οξεία ρήξη του μυός μπορεί επίσης να προκαλέσουν ραιβόκρανο.
Η θεραπεία του μυϊκού ραιβόκρανου εστιάζει στην επίτευξη του πλήρους παθητικού εύρους του αυχένα και της συμμετρικής θέσης της κεφαλής. Συμφωνά με τους Kaplan et al (2013) η επιλογή και η διάρκεια μιας παρέμβασης σε βρέφος με συγγενές μυϊκό ραιβόκρανο μπορεί να εξαρτηθεί από παράγοντες όπως η ηλικία έναρξης των συμπτωμάτων, το ιστορικό γέννησης, η μέθοδος γέννας, τις ασυμμετρίες κεφαλής, το οικογενειακό ιστορικό σχετικά με ραιβόκρανο, την παρουσία ή όχι όγκου του στερνοκλειδομαστοειδή και άλλα πιθανά ή γνωστά συμπτώματα.
Η συντηρητική θεραπεία αποκατάστασης ενός τέτοιου περιστατικού περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας με κύρια μέθοδο την διάταση. Σε συνδυασμό με αυτή, μπορεί να εκτελείται παθητική και ενεργητική κινητοποίηση με σκοπό είτε την αύξηση του εύρους κίνησης ή την ενδυνάμωση των μυών της μη προσβεβλημένης πλευράς. Άλλα βοηθητικά μέσα αποτελούν το kinesiotaping και η εκπαίδευση του ασθενή και του κύκλου του για σωστή στάση και τοποθέτηση.
Ο ρόλος του φυσικοθεραπευτή στην θεραπεία του ραιβόκρανου είναι πολύ σημαντικός καθώς οφείλει να αποτελεί τον σωστό χειριστή και σύμβουλo. Η δημιουργία ενός αποδοτικού προγράμματος αποκατάστασης με τη χρήση κατάλληλων μεθόδων και μέσων πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό στόχο. Η εκπαίδευση του ασθενή για την εφαρμογή ενός κατάλληλα προσαρμοσμένου προγράμματος στο σπίτι είναι επίσης ένα πολύ βασικό κομμάτι της φυσικοθεραπείας που δεν πρέπει να παραλείπεται.
